Kıskançlık İlişkide normal midir?
Evet—kıskançlık insani ve normal bir duygudur. Ancak nasıl ifade edildiği ve davranışa nasıl dönüştüğü ilişkinin sağlıklı mı toksik mi olacağını belirler. Evlilik ve çift terapisinde bu konuyu sıklıkla işliyoruz.
Öncelikle kıskançlığı tanımlamak gerekecek, Kıskançlık; değer verdiğimiz ilişkiyi kaybetme ihtimaline karşı ortaya çıkan, korku–üzüntü–öfke karışımı bir sinyal duygudur. Sinyali doğru okumak yakınlığı artırabilir; yanlış yönetmekse kontrolcülük, güvensizlik ve çatışmayı besler.
Sağlıklı kıskançlık:
-
Nadir ve durum odaklıdır. Belirli bir olay/tetikleyiciyle sınırlıdır.
-
Duyguyu sahiplenir. “Kıskandım çünkü… (ihtiyacım/görüşüm)” diye ifade edilir.
-
Sınırları ve ihtiyaçları konuşur. Kontrol etmeden, talep ve uzlaşma arar.
-
Güven kurmayı hedefler. Şeffaflık, net beklentiler ve ortak kurallar geliştirir.
Örnek:
“Akşam mesajlarına geç dönmen beni tetikledi; akşam 20.00’den sonra kısa bir haberleşme yapabilir miyiz?”
Toksik kıskançlığın belirtileri
Aşağıdaki örüntüler ilişkiyi zedeleyen davranışlardır:
-
Sürekli sorgulama ve suçlama: “Kesin bir şey saklıyorsun.”
-
Telefon/hesap kontrolü, şifre isteme, konum dayatma
-
İzolasyon: Aile–arkadaşlardan uzaklaştırma
-
Kısıtlama: Kıyafet, iş, sosyal medya kullanımı üzerinde baskı
-
Test etme, manipülasyon, tehdit (ayrılık, ceza, şiddet iması)
-
Takip etme, ısrarlı mesaj/arama (stalking)
Bu davranışlar güvenlik ve saygı ihlali içerir; “sevgi” değil kontroldür.
İlişkinizde karşılıklı anlaştığınız kurallarınız var ise bu sizin ilişki dinamiğinizi oluşturabilir fakat zamanla önceden kural olarak koyduğunuz ve sorun olmayan şeyler birbirinizi kısıtlayan bir yapıda olduğu için size zarar verebilir.